Chi tiết: Từ 01/06/2025: Hết Thời "Thuế Khoán" Với Hộ Kinh Doanh Thu Tiền Tỷ

  2025-06-05

Từ rạng sáng 1/6/2025, khi điều khoản sửa đổi trong Nghị định 70/2025/NĐ-CP và Thông tư 32/2025/TT-BTC chính thức có hiệu lực, những quán phở đầu hẻm, sạp tạp hoá, tiệm cà phê quen “khoán” sẽ cảm nhận nhiều sự thay đổi: hóa đơn điện tử xuất từ máy tính tiền nối thẳng Tổng cục Thuế. Mỗi ly cà phê, mỗi ổ bánh mì giờ đây đều để lại một vết digital trên hệ thống dữ liệu. Mọi thứ trở nên minh bạch hơn, nhưng cũng sát sườn hơn. 

Trước đây quy định cũ như thế nào?

Thuế khoán từng là một giao kèo nửa miệng giữa chủ quán và cán bộ thuế: “Chị bán chừng ấy, tôi khoán ngần này.” Đơn giản, dễ thở, nhưng cũng để lại vô vàn khoảng tối. Hai tiệm cạnh nhau, doanh thu ngang ngửa, thuế lại vênh; người chịu khoán cao dằn lòng im lặng, người kê thấp gật gù mừng thầm. Khoảng chênh ấy, cộng dồn qua năm tháng, trở thành thất thu ngân sách và nỗi ấm ức của những ai làm ăn sòng phẳng.

Bây giờ thay đổi ra sao?

Lần đầu tiên, nhóm hộ kinh doanh có doanh thu từ một tỷ đồng mỗi năm buộc phải “chia tay” khoán để khai thuế dựa trên doanh thu thực. Hóa đơn điện tử in từ máy tính tiền kết nối trực tiếp với cơ quan thuế trở thành chiếc “hộp đen” ghi nhận từng giao dịch. Tỷ lệ thuế vẫn lấy từ Thông tư 40/2021. Tùy từng ngành mà thuế suất có thể khác nhưng nhìn chung giao động từ 2 – 10% thu nhập bao gồm cả thuế GTGT và TNCN, tùy theo ngành nghề

Ai từng được khoán thấp sẽ thấy thuế tăng; ai từng bị ấn khoán cao bây giờ có cơ hội thở phào. Việc khai thuế làm theo quý, trừ trường hợp doanh thu năm trước vượt 50 tỷ đồng thì phải khai theo tháng – ràng buộc này được ghi rõ trong Điều 9 Nghị định 126/2020.
 

Làm sao Nhà nước quản lý, biết được doanh thu của các hộ kinh doanh?
Một cách lách luật là ko xuất hóa đơn và thu tiền mặt. Tuy nhiên đây là hành vi vi phạm, không phải lựa chọn. Phía sau, Tổng cục Thuế không ngồi chờ; họ dùng trí tuệ nhân tạo,đốichiếu chéo hóa đơn đầu vào, dữ liệu ngân hàng, ví điện tửhoặcphản ánh từ chính khách hàng để phát hiện quán đông nghịt nhưng doanh thu “ko đáng kể”. Từ đó Khi đó, các biện pháp kiểm tra, thanh tra và xử lý nghiêm những hộ cố tình giấu doanh thu sẽ được áp dụng

Có tin đồn rằng, cứ mỗi giao dịch qua Ngân hàng, Nhà nước sẽ khấu trừ thuế luôn. Không phải như vậy, Ngân hàng chỉ cung cấp thông tin giao dịch, Nhà nước chưa hề tự động khấu trừ tiền thuế từ từng chuyển khoản. Việc kê khai và nộp thuế của các HKD thực hiện theo kỳ, không phải trừ tại nguồn cho từng giao dịch.
 

Ý nghĩa của quy định này

Điều chỉnh kỹ thuật tưởng nhỏ nhưng gửi đi một thông điệp lớn: doanh thu phải phản ánh thật; nghĩa vụ thuế phải công bằng. Minh bạch giúp ngân sách bớt thất thoát, giúp môi trường kinh doanh bớt tình trạng “lấy râu ông nọ cắm cằm bà kia”, đồng thời tạo nền tảng dữ liệu cho kinh tế số – nơi quyết định vay vốn, mở rộng, thậm chí niêm yết sau này, đều cần con số sạch.
 

Tác động đến Hộ kinh doanh ra sao?

Sự thay đổi nào cũng có hai mặt. Chủ quán cần sắm máy tính tiền, trả phí phần mềm và làm quen quy trình xuất hóa đơn cho từng giao dịch – nhiều người than “thêm việc”. Thuế nộp có thể tăng hoặc giảm, tùy mức khoán cũ. Đổi lại, chủ quán lần đầu thấy rõ dòng tiền, chi phí lãi lỗ trên bảng thống kê thay vì "cảm giác". Khi con số rõ ràng, việc thương lượng với nhà cung cấp, xin vay vốn ngân hàng, hay mở thêm chi nhánh bỗng bớt mù mờ.

Cũng đừng quên một sự thật kinh tế giản đơn: thuế hiếm khi khiến người bán… móc ví trả. Khoản thuế GTGT vốn cộng thẳng vào giá, còn TNCN thường được gói gọn trong biên lợi nhuận. Ly cà phê 25.000 đồng rất có thể nhích lên 30 000 đồng; nghĩa vụ thuế nom na được chuyền qua tay người mua. Nói cách khác, người tiêu dùng – chứ không phải chủ quán – mới là kẻ rốt ráo trả nốt đồng thuế cuối cùng, miễn là thị trường chấp nhận mức giá mới.

Lời khuyên và Kết luận

Hộ kinh doanh nên kiểm tra xem mình thuộc diện bắt buộc hay chưa, hoàn tất đăng ký hóa đơn điện tử trước ngày 20 tháng 6, lắp máy tính tiền, và thử một tháng ghi chép để so sánh với sổ tay cũ. Đừng chờ đến lúc kiểm tra đột xuất mới hỏi: “Vì sao phạt tôi?”.

Người tiêu dùng, cũng chuẩn bị sẵn tâm lý mọi thứ sẽ tăng giá, vì phải trả thêm thuế cho các dịch vụ, hàng hóa mua vào. 

Luật sư Hoàng Văn Thạch